Zugarramurdiko leizean akelarre bat ospatuko da. Maddi bere lagunekin geratu da bertan gaua pasatzeko. Bere logelan dago gau berezi honetarako dotore jartzen, baina... bat-batean... Zerbaitek izutu egin du! Graxiana? Nor ote da Graxiana?
Zer gertatuko zaie Graxiana eta bere lagunari? Aintzinako sorginen modura harrapatu eta erre egingo dituzte? Interneten 'trending topic' bihurtuko dira? edo Youtubeko erregin?
Ea ba zer bururatzen zaizuen! Gogoratu zuen iritzia funtsezkoa da Graxianaren etorkizuna zein izango den erabakitzeko!
Euskara eta sarea. Ba al dute elkarbizitzerik bi kontzeptu hauek? Hortaz aritu ziren euskal hedabideen zenbait ordezkarik EHU-n ospatutako "Euskararen komunitate birtualen" inguruko jardunaldian. Luistxo Fernandez (SUSTATU), Lontzo Sainz (EITB.COM), Maite Goñi (EUSKAL JAKINTZA), Lander Arbelaitz (ARGIA), Idurre Eskisabel (BERRIA.INFO) eta Hasier Etxeberriak (ZUZEU) interneten euskal komunitaterik dagoen ala ez abiapuntu izanda gaiaren inguruan eztabaidatu zuten. Bi ondorio nagusi atera ziren: interneten euskaraz dabil kalean euskaraz dabilena eta instituzioen aldetik laguntza jasotzea beharrezkoa dela hau aurrera eramateko.
Internet baliabide ezin hobea da euskaldunen arteko harreman-sareen trinkotzea lortzeko. "Internetek ez dio kalterik egingo euskarari" - azpimarratu zuen Luistxo Fernandez-ek - "Bitartekoak hor daude, eta euskarak interneten presentziarik ez badu jendea erabiltzen ez duelako da, ez baliabideen falta dagoelako". Beraz, euskaraz ahalik eta eduki gehien eskaintzea beharrezkoa da, hizkuntza ahalik eta gehien zabaltzeko.
Internet "bigarren bizitza" baten antzerakoa dela komentatu zuen Hasier Etxeberriak. Honetan lagunak egiten ditugulako, komunitate txikiak sortzen direlako interesgune berdin baten inguruan, baita "etsaiak" izan ditzakegulako ere... Baina komunitate kontzeptuari buruz hitz egiten dugunean, zalantzak sortzen dira honen existentziaren inguruan, batzuk diote ez dagoela, beste batzuk aldiz, Twitter-en adibidez, euskal komunitateak gero eta presentzia gehiago duela defendatzen dute.
Euskararen tinkotze honetarako beharrezkoa da ahalik eta eduki gehien euskaraz ekoiztea. Adibidez, sare sozialen portada orriak euskaraz jarriz, edota pixkanaka edukiak euskarara itzultzen hasiz. "Euskararen paisaia linguistikoa zabaldu beharra dago" aipatu zuen Lander Arbelaitz-ek. Google-en bezalako bilatzaile batean presentzia handiagoa lortu behar. Elementu irekia denez, euskarazko edukiek gora egiten duten heinean, bilatzaileak arreta gehiago jarriko dio euskarari itzultzeko aukerari dagokionez.
Euskarak interneten tokia izan dezan zenbait pausu eman beharra dago, norbanakoaren jarrera aldaketarengatik hasita. Adibidez, euskaraz duen 'hizkuntza zaharkituaren' zama kentzeko aukera dugu interneten; teknologia berriak etengabe aldatzen doaz eta hauetan euskararen presentzia ahalik eta arinen egon behar du; aukera berriak ematen ditu euskal jendearengana hurbiltzeko sare sozialei esker adibidez, eta hauek ondo ustiatzen ikasi behar dugu. Interneten euskara egon behar da, egotea da garrantzitsuena.
Arazo batekin topo egiten dugu finantzaketari buruz hitz egiterakoan. Euskara interneten lekua izan dezake baina zenbait muga zehaztu behar ditugu. Interneten euskaraz dauden gauza gehienak kostu txikikoak dira. Autofinantzaketa ez da posiblea. Paperezko edizio baten existentzia beharrezkoa da interneteko edizio digitala bideragarria izateko, dirua paperezkoan dagoelako eta ez sarean. Hedabide baten finantziazio oso bat internetek ematen dituen etekinetan oinarrituz gero, ez luke denbora asko iraungo. Beraz, une honetan, hizkuntza politika baten beharra dagoela argi geratzen da. Egoera ekonomikoa latza da, euskarak interneten ez baitu diru laguntzarik jasotzen. Interneten inbertitzea elementu garrantzitsua da, administrazioak lagundu beharko luke euskararen presentzia handiagoa izatea lortzeko.
Euskararen presentzia behin betikoa bihurtu dadin, estrategia batzuk finkatu beharra dago. Hedabide gehienen ordezkariak ados daude interes gunea gazteengan dagoela. Publikoa ahalik eta azkarren harrapatu beharra dagoelako. Euskarak interneten gazteentzat funtzio gehiago lortzea ondo egongo litzateke normalizatu dadin. Hala ere, kalean ere aldaketa bat eman behar da, gero hori internetera eramaterako orduan eragin handiagoa lortzeko. Aldaketa hori arrakastatsua izan dadin, lehenik eta behin argi izan behar dugu zeintzuk diren jendearen jarrera eta interesak. Jendearengana jo behar dute hedabideek eta ez jendea itxaron.
Pixkanaka pausuak ematen hasi dira euskara interneten presentzia izateko, normaltasuna lortzeko. Horretarako estrategia nagusia hau izango da: Euskara interneten erabiltzea (edukiak sortuz, iruzkinak idatziz, blogetan, sare sozialetan...)
Ohituta gaude istorioak ikustera edota irakurtzera baina gutxitan entzuten ditugu. Hau da nire prosamena. Oinarrian negua izanik, gabon-zahar edo urte-zahar gauera bidaiatzea proposatzen dizuet. Gizon bat bere etxean dago nekatuta, norbaitekin geratu da gau berezi hori batera igarotzeko. Baina, zer gertatu da?
ZUZEU
albistaria euskarak interneten lekua erakusten duen adibide argia da. Blog
formatuan oinarrituta, hartzaileen parte hartzea bilatzen dute informazioa
ematerako orduan. Hedabide bera bihurtzen da modu horretan euskararen
normalizaziorako baliabide.
Komunikazio eredu dinamiko, berritzaile eta
erakargarri bat eskaintzen du. Erabiltzaileek egiten duten albistaria da eta
horrek euskararen aldetik aberastasuna egotea ekartzen du. Euskara batua nagusi
da, bai. Baina iruzkinak idazterako orduan erabiltzaileen kutsu pertsonala
nabaritzen da, euskara maila desberdina duen audientzia dutela erakutsiz.
Jarrera aktiboa bultzatzen du eta euskaraz idazten trebatzeko erreminta ezin
hobea da. Twitter, Facebook eta antzeko sare sozialen bidez euskara mundura
zabaltzen dute ZUZEU-n ere. Ekintza honek euskara modernizatu eta gaurkotzen
du, hainbeste aipatzen den informaltasunera hurbiltzea lagunduz.
Gai desberdinak jorratzen dituzte titular, argazki
eta sarrera laburren bidez (beti ere sakontzeko aukera emanez). Hedabide
heterogeneo bat da, gehiengo bati ulergarria izango zaioen euskara erabiltzen
duena. Euskararen normalizaziorako adibide izateaz gain, hedabide parte
hartzaile bat izan behar lukeenaren adibidea ere bada.
ZUZEU-n gehiago sakondu nahi? Klikatu ezazu
bideoan Nickdutnik saioan egindako erreportajea ikusteko.
Gaur egun internetek gure aisialdiaren parte handia betetzen du, bai produktu arin baita sakonak eskainiz. Euskal hedabideek aisialdi hori betetzen saiatzen dira, proposamen desberdinak eskainiz. Inor ez da kanpo geratzen: haurrak (hiru3),
gazteak (GazteZulo), helduak (Berria); musikazaleak (Euskadi Gaztea), literaturzaleak (Literatur
Mikropilulen Farmatzia)…
Euskaraz ekoiztutako multimedia indarra hartzen doa audientzia euskaldunaren artean. Eskaintza etengabe hazten doa, interneteko hedabideek hartzaileen nahiak betetzen saiatzen baitira.
Horretarako badira bere lana Euskal Herriko gizarte orokorrari zuzendutako hedabide generalistak (EiTB, Berria …) edo tokian tokiko informazioa
bere bereizgarri bihurtzen dutenak (Hitza,
Goiena, Tokiko
TV…). Euskara eredua desberdina izango da hedabide zein euskarriaren
arabera, hau kontuan hartuz hedabide orokorretan euskara batua izango da
nagusi, eta tokikoetan aldiz, eskualdeetako euskara.
Interneteko hedabide hauek edukiak lantzerako
orduan kontuan hartu behar dituzte hartzaileen adin eta interesguneak, horiei
ahalik eta hoberen erantzuteko eta edukiak era egokienean tratatzeko. Adibidez,
ez da gauza bera informazioa Elhuyar-en edo Gaztezulo-n bilatzea.
Aniztasun honek euskararen normalizazioan lagundu
eta komunikazioa errazten du, eskuragarriagoa egiten baitu. Horri esker, hartzaileek
aukera dute beraientzat gertuagoa izan daitekeen informazio hori jasotzeko.
Multimedia izaera gero eta errotuagoa dago hedabideetan: bideoak, argazkiak,
audioak zein testuak gero eta hobeago uztartzen dituztelako.
Aurrekoa kontuan izanez zera baieztatu daiteke;
euskarazko hedabideek interneten eskaintzen dutena ikusita informazioari
dagokion arloa kontrolpean dagoela. Bai tokiko informazioa zein Euskal Herri
osoari dagokiona jasotzeko webgune nahiko daudelako eta bideo, audio zein testu
bidez jaso dezakegulako informazio hori. Entretenimenduari dagokionez ikusten
da hutsarte nagusiena. Adibidez, euskararen normalizaziorako ona izango
litzateke webgune tematiko gehiago egotea, zinemaren inguruzkoak, musikaren
inguruzkoak, bidaiei buruzkoak… Web tematiko hauek euskal kultura bultzatzeaz
gain, aisialdia euskarazko produktuekin betetzen lagunduko dutelako. Eta hori,
euskararen normalizazioari dagokionez, funtsezko elementu bat da.
Audientziaren jarrera aldatu egin da. Hartzaile izatetik erabiltzaile izatera igaro den unetik interneten informazio sare erraldoi baten partaide bihurtu da. Informazio hori eduki piluletan jasotzen du, hau da, eduki arin eta laburrak kontsumitzen ditu. Gainera, sare sozialei esker, gustuko dituen eduki horiek lagunen artean hedatzen ditu. Elkar trukaketaren unea ailegatu da.
Multimedia aroan gaude, etengabeko aldaketa prozesu baten baitan sartuta, zeinean finkatu berri den web 2.0 izaera bera ere zaharkituta geratu dela dirudien. Hartzailea erabiltzaile aktibo bihurtu da internet-i esker eta multimedia aroan parte hartu nahi du. Sare erraldoi honetan aisialdia betetzeko eta informazioa jasotzeko eskaintza itzela da. Kontsumoa, ordea, ez da eskaintzaren adinakoa.
Azken 20 urteotan euskara hitz egiten dutenen kopuruak gora egin du. Beraz, gero eta jende gehiago da gai euskaraz ekoiztutako produktuak kontsumitzeko. Datu hau kontuan hartuz hedabideek zenbait erronkari egin beharko diete aurre. Batetik, hedabideek beraien bezeroa, beraien targeta hobeto ezagutu beharko dute, honi interesa dakizkiokeen edukiak ekoizteko. Bestetik hizkuntza normalizazio prozesuan lagundu beharko dute euskararen presentzia ahalik eta euskarri desberdin gehienetan bermatuz (sare sozialetan ematen diren mugimenduak kontuan hartuz adibidez).
Gaur egun erabiltzaile gehienek edukiak (eduki-pilulak) bilatzen dituzte. Eduki pilulak erraz eta arin kontsumitzen diren informazio zatiak dira, hau da, berehalakoan irakurri/ikusi/entzun daitezkeen eduki laburrak. Hau kontuan hartuz, euskarazko hedabideek eduki-pilula hauen eskaintza sendotzea bilatu behar dute.
Ikusten dudan bigarren erronka nagusia euskara informala bultzatzearena da, sare sozialetan batez ere; gazteek euskararen aurrean duten jarrera aztertzeko leku hoberenak direlako. Nahiz eta lagunartean euskara erabili, askotan gaztelera zein ingelesa nagusitzen dira sare sozialetan. Euskara informalak bere tokia du sare sozialetan, jendeak ez duelako euskararen erabilpena ukatzen, jendeak euskararen erabilpena sare sozialetan normalizatutako elementua bihurtu nahi du.
Laburtuz, hedabideek euskararen normalizazio eta hedapenean indarra jarri beharko da; eskaintza handiagoa eta gero eta hobea izan behar du. Horretarako lehen pausu gisa, eduki-piluletan indarra jarri beharko litzateke, audientziak euskarazko informazioa era labur eta arinean jasotzera ohitu dadin. Behin ohitura hau gizartean errotuta, audientzia bera animatuko da interesatzen zaion informazio horretan sakontzera eta gustuko duen informazio hori sare sozialetan partekatzera. Eta dakigunez, errotze horretan jokatzen da neurri handi batean euskararen etorkizuna interneten, eta ondorioz, euskararen garapenerako esparru garrantzitsuenetako bat.
Musikaren munduan beti izan dira bideoklip polemikoak, agian honen erregina Madonna izan daiteke edota Lady Gaga. Bi hauek erlijio gaiengatik sortu zuten polemika, Like a prayer eta Judas bideoklipekin hain zuzen ere. Aztertu dudan bideoklipa Maroon 5 taldearena da, "Misery" abestiarena konkretuki. Bitxia iruditu zait bideoklip honekin gertatu zena, Britainia Handian zehazki. Horregatik aukeratu dut.
Testuinguruan kokatuz, Maroon 5 taldearen bideo gehienetan "sexua" agertzen da, "sexy-ak" diren bideoak egin ohi dituztelako. Horretarako abeslaria beti emakume ederrez inguratuta agertzen da (sexistatzat hartu daiteke). Adam Levine-k, taldearen abeslariak, bideo honekin "sexua" alde batera utzi nahi zutela adierazi zuen, biolentzian zentratuko zirela aipatuz. Kontatzen diguten istorioa bere mutilaguna hil nahi duen neska batena da.
"Misery" bideoaren bertsio ofiziala
Bideoan ez da odolik agertzen, eta nire ustez, biolentzia nahiko "faltsua" dela nabaritzen da. Arazoa sortzen da biolentzia hori "joko" modu bat bezala interpretatzean, edo ekintza arrunt bat bailitzan aurkezterakoan. Biolentziaren plazerrarekin harremandu daiteke ere bideo hau. Britainia Handian ez zuten bideoklip honen emisioa baimendu, zentsuratu zuten; bortitzegia zela argudiatuz, biolentzia gehiegi agertzen delako. Une horretan, Maroon 5 taldekoek zentsura hori 'umore onarekin' hartzea erabaki zuten, eta bideoa Britainia Handian ikusgarri izateko "gozotzea" erabaki zuten.
"Misery" bideoaren Britainia Handiko bertsioa
Bideo honen zentsurarako arrazoi bakarra biolentzia izan zen, eta ez bideoak izan dezakeen erotismoa. Zergatik biolentzia da zentsuraren arrazoia? Abestia agertzen den "Hands all over" diskoaren portadan emakume bat 'biluzik' agertzen delako, eta hau ez zuten zentsuratu.
Bideokliparen egilea, Joseph Kahn da. Hau ez da polemika sortu duen bere lehen bideoa. Kahn-ek baita Eminen eta Rihannaren "Love the way you lie" bideokliparen zuzendaria da. Bideo honek kritika asko jaso zituen bere garaian biolentzia matxistaren apologia egiten zuela esanez. Hala ere, kritikak ez ziren haratago joan, eta bideoan ez zituzten aldaketarik egin. Arazorik gabe emititu zen mundu osoan.
Laburtuz, bideoklip honek egiten duen sexu eta biolentziaren tratamenduari dagokionez zera esan dezakegu:
Bideo hau gaur egun ez du arazorik espazio publikoan agertzeko edo erabiltzeko, Britainia Handian izan ezik.
Fikzio bat da. Ez da odolik agertzen eta agerikoa da kolpeak gezurrezkoak direla. Jokatzen ari direlaren itxura ematen du. Biolentziaren plazerrarekin harremana izan dezake. Hala ere, ez du mezu moral edo sozialik bidali nahi.
Nahiz eta biolentziari indarra eman nahi izan, erotikotasunarekin jokatzen dute bideoan ere. Biolentzia eta erotikotasunaren arteko borrokan, erotikotasuna ateratzen da irabazle Youtuben dauden iruzkinak kontuan hartuz gero. Erotikotasunaz hitz egiten dutenak biolentziak hitz egiten dutenak baino gehiago direlako. Adibideak: "This porn has good music", "It looks so sexy, I want it so bad", "You guys have no idea how many guys would pay to get beaten up by a girl who looks like that". Hala ere, badira biolentziari erreferentzia egiten dioten zenbait: "She hits him it's fine. He hits her, it's abuse", "I hate how he takes all this, I wanna see him punch her freakin' face!"
Beti bezala sexua eta biolentzia erakusten bideoak polemikoak izango dira, eta horrek, ikusle gehiago izango dituela ziurtatzen du. Bideoaren egileak zentsura umore onez hartu zuen, eta emaitz kuriosoa lortu zuen gutxienez.
Glee FOX kateak emititzen duen telesaila da. Musikala, komedia eta drama nahasten dituena. Bere bereizgarri nagusia musika izanik, honen erabilpenak gidoiaren nondik norakoak baldintzatzen ditu. Aurkezpen honetan Glee telesailaren multimediatasunaren arrazoiak azaltzen dira.
'Biit' aplikazioaRockola.fm-ren sortzaileek egin dute eta webgune horren antzera funtzionatzen du. Rockola.fm interneteko irrati soziala da. Jendeak abestien inguruan iruzkinak egiten ditu eta zure gustuen arabera abestiak aukeratzen dituen sisteman edo algoritmoan oinarrituz, zure gustukoak izan daitezkeen abestiak erreproduzitzen ditu.'Biit' aplikazio honi esker guztiz legala den musika streaming bidez entzun ahal izango dugu gure mugikorretan, doanik.
Irratia on-line entzuteko aplikazio hau momentuz soilik iPhonentzat dago eskuragarri, pare bat hilabete barru Android eta BlackBerry-entzat egongo da eskuragarri ere. 'Biit' aplikazioak 30.000 artista baino gehiagoren abestiak erabiltzaileen esku jarriko ditu. Gainera euren helburuen artean hileko katalogoan 10.000 abesti berri gehitzea dago. Aplikazioak ez du bilaketa espezifiko bat ahalbidetzen, hau da, ezin dezakezu abesti zehatz bat zure kabuz bilatu eta entzun. Aldiz, erreprodukzio zerrendetan oinarritutako aplikazio honek erabiltzaileei
gustuko ez dituzten abestiak erreprodukzio zerrenda hauetatik ezabatzeko aukera ematen die. Abestien erreprodukzio zerrendak sortzerako orduan, hots, abestiak aukeratzerako orduan, kontuan hartzen den informazioaren %30a erabiltzaileen iruzkinetatik dator, eta gainontzeko %70a aplikazioaren datu basetik.
Carlos de Ottok (Rockola.fm-ren sortzaileetako bat) zera dio: "Biit aplikazioa publiko desberdin batera zuzenduta dago, publiko gazteago bati hain zuzen ere, mugikorrak era intentsiboan erabiltzen dutenak". Gainera mugikorrentzako aplikazioa ordenagailuena baino arinagoa izango dela baieztatu du.
Musika doakoa izango da publizitateari esker. Beraz aplikazio berri bat sortu da musika legalki mugikorrean entzun ahal izateko. 'Spotify'-ren konpetentzia bihurtuko da? Pirateriaren jaitsieran lagunduko du?
Que.es doako egunkariaren webgunea interaktibitateari dagokionez proposamen berriak eskaini beharko lituzke. Hau da, albisteak partekatzeko oinarrizko elementuak ageri dira (Twitter, Facebook, Tuenti…), irakurleek albisteak zein inkestetan komentarioak idatzi ahal dituzte; baina ez dute eztabaida forurik eskaintzen. Facebook-en dutenaren parte hartzea eskasa da, baina nire ustez ez da irakurleak parte hartzen ez dutelako baizik eta webgunearen arduraduna (Facebook perfilaren arduraduna kasu honetan) ez duelako jendearen iritzia bilatzen, adibidez, eguneroko albiste garrantzitsuenen inguruan. Blogen kasuan antzekoa gertatzen da. Badira aktibo mantentzen diren zenbait blog, baina badira beste batzuk 2007-tik aurrera erabili gabe daudenak. Hauek ezabatzeaz arduratzen den moderatzaile bat egon beharko litzateke. Moderatzailearen ideiarekin jarraituz, honen presentzia beharrezkoa da askotan albistetan komentarioak jartzeko tokian spam ugari agertzen delako.
Webgunearen diseinuan zenbait aldaketa egingo nituzke, adibidez txantiloi zabalago bat jarriz. Publizitate gehiegi dagoela uste dut, eta honen kokapena gainontzeko edukiei garrantzia kentzen diola ere. Adibidez, askotan iragarkiek komentarioak jartzeko aplikazioa ezkutatzen dute.
Albisteen antolamendua egokia iruditzen zait. Guztiek antzeko formatua dute (analisiaren 3.atalean esan bezala), link-ak helburu berarekin erabiltzen dituzte eta ahal den heinean bideoak eta argazki galeriak atxikitzen dizkiote albisteari. Hala ere, portadari dagokionez albiste garrantzitsuak zenbait egun mantentzen dituztenez, agian orrialdea gutxi gaurkotzen dutela irudi dezake. Oro har, esan bezala egokia iruditzen zait albisteen antolamendua. Hasieran albiste garrantzitsuak titular bat eta argazki batez agertzen direlako eta beherago joaten bagara, albiste horiek sarreratxo batekin lagunduta agertzen direlako.
Nire ustez, bere lehiakide nagusia (www.20minutos.es) hartu behar dute erreferentziatzat, 20 minutos-en jendearen parte hartzea handiagoa delako. Webgune horren formatua kontuan hartuz zenbait aldaketa egitea gomendagarria izango zen, kopia egin gabe. Bi egunkariek publiko parekoa duten arren edukiak era desberdinean tratatzen dituztelako.
Interaktibotasuna eta parte hartzea sustatzeko zenbait erraminta erabiltzen ditu que.es webguneak. Adibidez, blog bat egiteko aukera eskaintzen die izena eman duten erabiltzaileei. Hauetan gai desberdinak jorratzen dituzte, hala nola, gaurkotasuna, zinema, kultura, musika, bidaiak, hedabideak...
Bestetik edukiak sare sozial nagusietan parteka ditzakegu: Facebook, Twitter edo Tuenti-n adibidez. Modu horretan irakurleak edukiak jasotzeko aukera desberdinak izango ditu: zuzenean ziber hedabidearen webgunera jo edota sare sozialen bidez azken albisteak jaso.
Interaktibitatea sustatzeko irakurleek albisteak komentatu ditzakete. Horretarako ez da derrigorrezkoa webgunean izena ematea, anonimo gisa sinatu dezakegulako. Gainera, norbaitek idatzitako komentarioek beste erabiltzaileen partetik erantzuna jaso dezakete, baita sare sozialetan partekatu ere.
Facebook erabiltzen du eztabaida gune gisa, bertan 'Foros' atal bat du, baina honen aktibitatea eskasa da. Ez dago moderatzaile ezta parte hartzeko araurik zehaztuta. Beraz spam-a erraz sartzen da komentarioen atalean. Interakzioari begira 'chat' bat du, hala ere, jendea elkar ezagutzeko erabiltzen du, ez du webgunean argitaratutako albisteekin harreman zuzenik ezartzen.
Momentuko gai garrantzitsuenei lotutako inkestak erakusten ditu ere. Aurretik egindako beste inkestak ikusteko aukera emante du. Albisteen antzera inkestan komentarioak jar daitezke, adibidez, eman duzun botoa arrazoitzeko.
Albisteak bozkatzeko aukerarik ez dago, ezta ziber hedabideari albisteak, audioak zein argazkiak bidaltzeko aukerarik ere. Hala ere, erabiltzaileek euren blogetan argazkiak jartzeko aukera izango dute, eta argazki edo gustuko duten bideo bat partekatu edota erakutsi nahi badute Facebook, Tuenti edo Twitter-eko orrietan esketak jartzearekin nahikoa izango litzateke.
Webgunean ez dago azken orduko albisteentzako izeneko atal bereizirik. Horrek ez du esan nahi webgunea berritzen ez dutenik. Nolabait webgunearen hasierako azala da azken orduko albisteak biltzen dituen gunea. Hau da, que.es webguneari dagokionez 'Azken albisteak' ikusteko 'Noticias' atalean klikatzearekin nahiko izango litzateke.
Azken orduko albiste larri bat gertatzen denean (Simoncelli pilotuaren heriotza adibidez) webgunean titular bat jartzen dute 'urgente' izenarekin batera. Geroago garatuko duten albistearen aurrerapen gisa.
Azaleko bi albiste aukeratu eta aztertu ondoren argi geratzen da nolakoa den que.es webguneko albistearen egitura. Bi albisteetan loturen erabilpena parekoa delako.
Titularra: Careo entre Miguel Carcaño y Samuel en el juicio de Marta del Castillo: "Que digas donde está Marta"
Publizitatearekin harremana duten estekak kontuan hartu gabe, guztira albiste honek 4 esteka mota nagusi ditu:
-Albistearen azpitituluan Marta del Castilloren izenak hipertestu bat du, esteka hau kokapenari dagokionez testuan txertatuta agertzen da. Barruko lotura bat da, webgunearen baitan dagoen beste atal batera eramaten gaituelako. Kasu honetan Marta del Castilloren inguruko informazioa biltzen digun webgunera. Webgune berri honetan gaiaren inguruan sakontzeko aukera dago.
-Hurrengo esteka albistearen idazleari dagokiona da: Pilar Macias (Qué.es (Sevilla). @quediario egunkariaren twitter kontuan agertzen gara hau klikatu ostean. Kasu honetan kanpo lotura bat da, twitter-era eraman gaituelako.
-Argazki oinan beste lotura bat dago. Lotura honen bidez argazkia handiagotuta eta testutik bananduta ikus dezakegu. Barne lotura bat da.
-Argazkiaren ondoren, testua hasi aurretik, argazki galeriabat agertzen da bananduta. Testutik kanpoko lotura izan arren, barne lotura bat da. Esteka honi esker Marta del Castilloren epaiketarekin erlazionatutako argazki bilduma ikus dezakegu.
Albistean zenbait elementu interaktibo agertzen dira. Adibidez, irakurle edo erabiltzaileek albistearen inguruko komentarioak egin ditzakete. Baita Facebook, Twitter, Tuenti… eta bestelako sare sozialen bidez edukia partekatzeko botoiak agertzen dira.
Titularra: “Steve Jobs. Una biografía de Walter Isaacson, a la venta en 18 países antes de tiempo”
Bigarren albiste honek aurrekoarekin antza handia du esteken egiturari dagokionez. Oraingoan 7 esteka agertzen dira ikertutako zatian:
- Albistearen azpitituluan Steve Jobs-en izena agertzen da ‘link’ batekin, honen bidez Steve Jobsi buruzko albisteak biltzen dituen gunean agertzen gara. Testuan txertatutako link-a da, barne lotura gainera. Orrialde berrian Steve Jobs-en inguran sakontzeko informazioa eta esteka desberdinak agertzen dira.
-Hurrengo link-a Apple hitzari dagokiona da. Aurreko estekaren funtzionamendu berbera du, hau da, que.es webguneak ‘Apple’-n inguruan biltzen dituen artikulu guztiak aurki ditzakegun gunera eramaten gaitu. Testuan txertatutako barne lotura da ere. ‘Apple’-n inguruan sakontzeko balio du.
-Walter Isaacson izena, Steve Jobsen biografiaren idazlea, baita hipertestu batekin agertzen da. Oraingoan, gehienontzat pertsona ezezaguna denez, estekak Wikipediara bidaltzen gaitu, pertsonaren inguruan datu orokorrak jasotzeko. Beraz, testuan txertatuta agertzen da baina kanpo lotura da.
-Idazlearen tokian que.es agertzen da, esteka hau kanpo esteka bat da Twitter-en agertzen garelako hau klikatuz gero, que.es egunkariaren orrian.
-Argazki oinan agertutako link-ari esker albistearen argazkia handiagoa ikus dezakegu.
-Testutik bananduta, testutik kanpo, barne lotura baten bidez argazki galeria ikusteko esteka agertzen da. Testuaren aurretik.
-Azkenik liburuaren editorialaren Facebook orrira eramaten gaituen esteka agertzen da. Testu barruan kokatutako kanpo lotura da.
Beraz, Marta del Castilloren inguruko albistea eta Steve Jobsen inguruko albistea hipertestuei dagokienez antzeko formatua dute.
Erreportaiei dagokienez ez du mikro gune edo mikro-site berezirik. Interesatzen zaizkigun gai edo pertsonei buruz sakondu nahi badugu gaika banatuta agertzen dira 'Temas' izeneko atalean. Gai bakoitzean aukeratutako pertsona, toki, erakunde zein enpresa baten inguruko albiste, argazki eta bideo guztiak agertuko dira.
Oro har, webgune multimedia bat da. Egindako azterketaren arabera albisteak bideoekin eta argazki galeriekin askotan agertzen dira lotuta. Erabiltzaileek komentario eta blogen bidez webgunean parte hartzen dute. Baita sare sozialen bidez albisteak zabaltzeko aukera dago ere.
Qué! egunkariaren webgunearen portadan bideo garrantzitsuenak agertzen dira bereiziak. Ondoren albiste garrantzitsuena ikus dezakegu.
Albiste honen titularra, gainontzekoekin konparatuz letra apur bat handiagoa du eta negritaz dago. Webgunearen eskuinaldean momentuko gaien inguruko argazki galeria edo bildumak ikus ditzakegu.
Portadaren lehenengo atalean albisteak garrantziaren arabera bananduta eta multzoka daude. Webgunean beherago joanez gero atal desberdinak letra tipologia desberdinez bereizita daude ("Famosos", "Música", "Noticias"...)
Webgunean albiste bat bilatu nahi badugu edo gai zehatz bati buruzko albisteak irakurri nahi baditugu Google bilatzaile bat dago. Aplikazio honen bidez webgunean barne bilaketa bat egin dezakegu. Bestetik, beste egunetan argitaratutako egunkariak ikusteko aukera ematen du ere. Qué! egunkariaren paperezko edizioaren hemeroteka bat erabiltzailearen eskura jartzen duelako. Honetan eguna aukeratzeaz gain hiri desberdinetako edizioak irakur ditzakegu. Gure kasuan, Bilbon argitaratutako Qué! Nerviónegunkariaren pdf-ak izango ditugu irakurgai, doanik. Beraz, paperezko edizioak irakurtzeko aukera dugu ere.
Publizitateari dagokionez, Qué! egunkariaren kasuan publizitatearen presentzia oso garrantzitsua da. Doako egunkaria denez, bere diru iturri bakarra delako. Agertzen den publizitatea berezitua dela esan daiteke. Ez dago publizitate koorporatiborik, hau da, que.es Vocento taldearen parte den arren, webgunean ez dago Vocentoren publizitate nabaririk. Agertzen diren iragarkiak ez dute erlazio zuzenik hedabidearekin. Iragarpen bat jartzeko ordaindu beharreko kopurua zenbatekoa den taula ikus dezakegu ere: Publizitate tarifak.
Webguneak RSS zerbitzua eskaintzen du ere. Google e-reader edo beste plataformetan azken albisteak irakurtzeko aukera emanez. RSS desberdinak eskaintzen ditu, modu horretan irakurleak zein gai edo zein herrien inguruko albisteak jaso nahi dituen erabakiko du.
Irakurlearengana hurbiltzeko modu gisa eta honen parte hartzea sustatzeko erregistratzeko aukera ematen du 'Gente Qué!' atalean. Honi esker izena eman duten erabiltzaileek irakurri dutena bere lagunekin partekatu dezakete. Baita blog bat idazteko aukera izango dute. Iruzkinak idatzi ahal izateko ez da derrigorrezkoa izena ematea, anonimo bezala gure iritzia eman dezakegu ere.
Erabiltzaileak egunkariaren erredaktore nagusiekin harremanetan jar daitezke, horretarako hauen helbide elektronikoak zein telefonoak eskuragarri jartzen dituzte. Azkenik, nahiz eta Vocentoren inguruan informazio zehatzik eman ez; komunikazio taldearen baitan dauden beste egunkari zein aldizkarien webguneetan sartzeko estekak agertzen dira webgunean.
'Los vengadores' Marvel-en hurrengo filma izango da, superheroien munduan egindako produkziorik handiena agian. Ziuraski kamera ikaragarriak erabili dituztela grabazio perfektua egiteko, baina hauen artean Iphone 4 bat aurkitzen dugu. Aurrekontu itzela duen filme honetan Iphone bat erabili dute kamera gisa, Seames McGarvey-ren hitzetan (filmaren argazki zuzendaria): "Argazkiaren edo zinearen edertasunaren oinarrian, esku artean duzuen edukia kontuan izanik hartutako erabakietan dago. 'Los vengadores' filman pare bat sekuentzia Iphone batekin grabatu nituen eta hauek filman agertuko dira. Hauetako irudi batzuk trailer-ean ikus daitezke".
McGarvey-ri egindako azken elkarrizketa batean produkzio bateko ekipoen garrantziaren inguruan zera erantzun zuen: "bilatzen duzun sentsazioaren araberakoa izango da erabilitako kameren aukeraketa".
Iphone 4-k 720p eta HD-an grabatzeko aukera ematen du, Iphone 4S berriak 1080p-n. Hala ere trailer-a ikusita zaila da bereiztea zeintzun diren kamera profesional batez grabatutako irudiak eta Iphone batez grabatutakoak; esan bezala, trailer-ean Iphone batekin grabatutako irudiak agertzen direlako. ¿Irudi kalitate aldaketarik nabaritzen duzue?
Klaseko praktika honetarako "Qué!" doako egunkariaren edizio digitalaren analisia egitea erabaki dut (www.que.es). Analisia bost partetan banatuta egongo da: onarpen-maila eta audientzia, informaziorako sarbidea, eduki informatiboa, interaktibotasuna eta parte-hartzea sustatzeko erramintak, eta azkenik, ziber-hedabidea hobetzeko zenbait proposamen.
que.es webgunearen audientziari dagokionez bi iturri desberdinei egin behar diegu erreferentzia: batetik Alexa dugu, webgune ezberdinen inguruko estadistika eta analisiak eskaintzen dituen plataforma. Que.es egunkaria Alexa-k eskaintzen duen 'traffic rank'-ean agertzen da. Honen arabera que.es webgunea globalki 10.747 postuan kokatzen da eta Espainia mailan 321 postuan (azkenengo 3 hilabeteetako jardueran oinarrituz). Alexa-k eskaintzen dituen datuen artean erabiltzaileen batazbesteko adina agertzen da. Kasu honetan, 25-34 urte bitartekoa da. Bestetik OJD interaktiba dugu (Oficina de Justificación de la Difusión). Webgune honi esker que.es guneak egunero jasotzen dituen erabiltzaile bakarren kopurua ezagutu dezakegu. Kasu honetan kopuru hori 65.740 erabiltzaile bakar desberdinena da.
Google-en bilaketa zuzenean egiten saiatzen bagara, ez dugu emaitz handirik lortuko. Hedabideen inguruko audientziei buruz informazio zehatza jasotzeko beraz, aurretik aipatutako webguneetara zuzenean jotzea da aukerarik hoberena.
Ordu bat nahikoa izan da Coldplay taldeak Madrilen emango duen kontzerturako sarrerak agortzeko. Hamazazpi mila pertsonek Madrilgo Las Ventas plaza beteko dute urriaren 26an ospatuko den kontzertuan, 'Mylo Xyloto' disko berria kaleratu eta bi egun geroago. Gainera, euren webgune ofizialaren bidez, Madrilgo kontzertua Youtuben zuzenean ikusteko aukera egongo dela jakinarazi du talde britainiarrak ColdplayVEVO kanalaren bitartez. Diska berriaren parte diren bi abesti aurkeztu dituzte jada, 'Every teardrop is a waterfall' eta 'Paradise' , hala ere, Madrilgo kontzertuan izango da 'Mylo Xyloto' lan berriaren aurkezpen ofiziala.
Spotify-k, streamingbidez musika entzuteko aukera ematen duen interneteko plataformak, ehun milioi euro baino gehiago ordaindu dizkie diskoetxe nagusiei hauekin egindako akordioak direla medio. Spotify plataformak diskoetxe hauen musika katalogoak erabiltzaileen eskura jartzen ditu.
Hamar milioi erabiltzaile baino gehiago dituen plataforma izanik, Spotify diskoetxeen salbatzaile bihurtu da, hauen bigarren diru iturri nagusi bihurtuz. Duela gutxi SpotifyFacebook sare sozialarekin akordio batera heldu da erabiltzaileek musika modu errazago batean parteka dezaten.
TED (Teknologia, Entretenimendua, Diseinua) webguneak hizlari desberdinen hitzaldiak biltzen dituen webgunea da. Bere leloa "Ideas worth spreading" da, hau da, ideak zabaltzea merezi duen ekintza dela defendatzen du. Gainera, irabazi asmorik gabeko webgunea da. Hitzaldi oso interesgarriak ikusteko aukera ematen du, baita hauek deskargatzeko ere.
Webgunean aurkitu ditzakegun gaien artean hauek ditugu: teknologia, aisialdia, garapena, kultura, hezkuntza, politika, arte eta diseinua...
Esan bezala TED webgunean, hitzaldi ugari ikus ditzakegu. Bideoek hizkuntza desberdinetako azpitituluak jartzeko aukera ematen dute ere. Gai desberdinen berri emateaz aparte, eta eztabaidak proposatzeaz gain, webgune hau hizkuntza berriak ikasteko elementu bikaina dela uste dut (batez ere, ingelesa ikasteko eta hobetzeko). Hona hemen, hitzaldietako bat:
Multimedia Komunikazio Masterrari hasiera emateko ekintza hoberena blog berri bat hastea da. Blog honetan masterraren nondik norakoen berri emango dut, baita gustuko dudan gaiei buruz idatziko dut ere. Blog bakoitzarekin bide berri bat hasten da. Goazen ba.
